Qaraqalpaqıstan Özbəkistanin sönməmiş Vulkani mərhələsində

09, 07, 22
18:00

Qaraqalpaqıstan Özbəkistanin sönməmiş Vulkani mərhələsində


Çoxsayli şəhrçilərin yan keçdiyi məqam ; Nukus ixtişaşlarinin arxasında kim dayanır ? cavab axtararkən , arı pətəyi qarışdırmaq kimin ağlina gəldi? sualina cavab axtaran yoxdur . Özbəkistan Prezidenti , Mirziyoyev Tokayevə rəğmən deyib ki, xarici qüvvələr Nukusdakı hadisələrə illərdir hazırlaşıb , onların məqsədi Özbəkistanın ərazi bütövlüyünə qəsddir. MDB-də ; ay camaat xarici canavar sürüyə girib , aman vay canavar canavar qişqirti prinsipi –xarici qüvvələr canavar obrazinda çixiş edirsə , nəticə qoyun quzunun sayinin azalmasi ilə nəticələnir yazmaqda haqliyiq. Təəssüflə , kədərli statistika deyir , ki: Nukusda iğtişaşlar zamanı 18 dinc sakin öldürüldü. 243 nəfər yaralanıb və onlara tibbi yardım göstərilib. 

Hakimiyyət orqanları tərəfindən dövlət orqanlarının 270 əməkdaşı müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri alıb, onlardan 107-si hüquq-mühafizə orqanlarının nümayəndələridir, onlardan 23-nün vəziyyəti hazırda ağırdır. Sadəcə, prezident Mirziyoyevin “xarici iz” haqqında danışarkən nəyi nəzərdə tutduğunu anlamağa çalışmaq qalır. Hakimiyyət orqanlarının saxta “ xarici canavar “ stereotip versiyası; istənilən soyuqdəymənin qabaqcadan məlum izahi , apriori vətənpərliyə istinadina görə, öldürülən 18 mülki şəxsdən 13-ü alkoqol və narkotik sərxoşluğu vəziyyətində idi. Üstəlik, ölənlərin böyük əksəriyyəti Özbəkistan polisi və Milli Qvardiya qüvvələrinin xidmətində olmayan ov silahlarından kürəyindən, yəni etirazçılar tərəfindən güllələnib. 

Hələ bu, hamısı deyil. Özbəkistanın xüsusi xidmət orqanları guya iğtişaşçılara spirt, psixotrop maddələr (xüsusən də tramadol) və 360-dan 1000 ABŞ dollarına qədər nağd pul paylayan etirazçıların siyahılarını əldə edə biliblər.Yəni, aksiyalara əvvəlcədən hazırlaşmaqda və onların keçirilməsinin metodologiyasını işləyib hazırlamaqda - eynilə, şübhə doğururlar və ya axmaqlara ölçü yaratmırlar. Etirazların koordinasiya nöqtələrinin, vəziyyəti sarsıtmalı olan fəal qrupların olması, sübut olunmuş fakt sayıla bilər bilməz? bir balaca araşdirma tələb edir .

Axi, dünyanın hər yerində internet varsa, deməli tanınmış bloggerləri də var. Hər asqıran amerikali yaxud buşmenlər olsun , iğtişaşlar hazırlayan mənbənin bloggerin olmasi nonsensdir , axi bloqer -sensansiya izləyici axtaran , axirinci səhnədə peyda olandir . Arı pətəyinə Mirziyoyevə Ayi pəncəsi ilə soxumağı kim xahiş etmiş idisə və yaxud , özü bu nəticəyə gəlmiş idisə , iğtişaşlarin səbəb və nəticələrini orada axtarmaq lazimdir . Müsəlman ölkələrində mütləq bir ideya ALLAH TƏKDİR şəriki yoxdur prrinsipi –siyasətdən başlamiş iqtisadiyyata ədəbiyyata şou Biznesdən başlamiş hər səpkidə mütləq imperativ olmaqla , içtimai fikirdə ikinci bir ideyani rədd edirsə , deklarativ fikir müxtəlifliyi illyuziyasini hərə özü başa düşən kimi , apriori oriqinal ideyadan qiraqa çixa bilmir.  

Beləki insanların –özünə güvən rahatçiliq instinkt kabusunun son məntəqədə , özünü aldatma sindromu ayilan ləyaqətini – beyinlərdə suverenlik oyununu karakalpaqlilarin , əlindən almaq? 

Yaddaşindan silmək , axi kimin ağlina gəlmiş idid ? Prezident Mirziyoyevin ağlina gəlmiş idi Belə olan halda “xarici iz” haqqında danışarkən nəyi nəzərdə tutduğunu? 

Yalnuz analitik anlamağa çalışmaq qalır. Skeptiklər başqa izahat eşitməyin qəribə olacağını deyirlər. Demək, problem daxilidir demək, günahkarı göstərmək lazımdır. Və bu səviyyəli hadisələrdə günahkarların özləri o qədər yüksəkdə otururlar olur ki, səhflərini boyunlarina alacaqlari absurd olardi , onlara toxunmaq daha baha başa gəlir. Hər şey Qazaxıstan ssenarisi üzrə getdi...

Belə deyirlər Yeri gəlmişkən, bu ilin yanvarında Qazaxıstanda da oxşar hadisə müşahidə oluna bilərdi. Qazaxıstan hakimiyyətinin səsləndirdiyi ilk versiya adı açıqlanmayan bəzi əcnəbi terrorçular olub, sonra onların cəsədləri möcüzəvi şəkildə morqlardan yoxa çıxıb. Və yalnız bir müddət sonra bunun “köhnə” elitanın “yeni”lərə, prezident Qasım-Jomart Kemeleviç Tokayev tərəfindən hakimiyyətə gətirilmiş şəxslərə qarşı sui-qəsdi olduğuna dair sübutlar görünməyə başladı.Qaraqalpaqstan separatçılarının rəsmi lideri, Rusiya pasportu olan Dauletmurat Tajimuratov “danışan baş”dan başqa bir şey deyil, kim sikməyə tənbəllik edirsə, əsl liderlərin kölgədə olduğunu deyir. Amma bu, Qaraqalpaqstanda ciddi təsiri olmayan diqqəti yayındıran rəqəmdir. Və daha çox liderlik vəzifələrinə iddia edə bilməz. 

Dauletmurat Tajimuratov həyatında heç vaxt ciddi və məsuliyyətli vəzifədə bir gün belə işləməmiş, buna görə də hər şeyin necə işlədiyini bilməyən hər bir ilk rus və ya azərbaycanlı erməni belarus bloqçusu kimi eyni demaqoq və populistdir - belə bir fiqur liderliyə gətirilə bilməz idi Keçən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində SSSR-i məkaninda hakimiyyətin sadə və əlçatan zirvəsi idi, amma indi yox. İndi hakimiyyətə küçədən yolu türmədən başlayirsa da Nelson Mandellani da ABŞ doğur , Roma Papasi xeyir dua verir , aboriqen qaradərililər yox . Ədalət xətrinə demək lazimdir , ki özü haqda , İngiltərənin Afrika ölkələrində təyyin etdiyi maniakal despotlara bənzər , Andijan hadisələri ilə yadda qalan , özünü mütləq hakim hesab edən İslam Kərimov dan fərqli olaraq Mirziyoyevin vəzifədə olduqu dövrdə , Qaraqalpaqıstanın sosial-iqtisadi problemlərinə , daha çox diqqət yetirilməyə başladı. Statistik məlumatlar belədir: 

2016-cı ildən bəri Daşkənd yerli büdcəyə ümumilikdə 101,5 milyon dollar vəsait göndərilib. yeddi ildə bir nəfərə 20 dollar. Qaraqalpaqıstan Respublikasında sosial infrastrukturun inkişafı, əhalinin elektrik enerjisi, təbii qaz, içməli su ilə təmin olunması istiqamətində genişmiqyaslı işlərin - görülməsi nemət hesab olunur. Aral dənizinin ekoloji sisteminin mühafizəsi və bərpası istiqamətində də fəal iş aparılır. Bu və ya digər şəpkildə araşdirmalarla , qeyd etməliyik , ki Qaraqalpaqstanın müstəqil inkişaf üçün daxili resursları yoxdur Bundan əlavə, Qaraqalpaqstanda çoxlarına da aydındır, ki Muxtar Vilayyətin Özbəkistan ərazisinin 40%-ni təşkil etməsinə baxmayaraq, əhalisi cəmi 2 milyon nəfərdir. Faktin özü , Karakalpaqistanin Özbəkistan üçün sönməmiş vulkan statusunda –qalmasi ilə özünü –baş vermiş faktla - tanitmasi mərhələsi gündəmdən ; daxili müdaxilələrlə hakimiyyətin gücü ilə tezliklə -stabil komadan çixma ehtimali cüzidir. 

Lori dildə atanin üzünə ağ olan övlad , doğma Atanin xeyri duasindan məhrum olur , prinsipi müsəlman cəmiyyətinda aparici konfliktoloji stimullar siyahisindadir . Vəziyyətdən çixiş yolu –intellektual səviyyə həssas diqqət , qeyri standart sosioloji gedişlər tələb edir . Yalniz bu səpkidə pervanent tədbirlərə oyanmiş vulkani söndürmək olar

Müəllif: İbrahim Zilberştayn

AZƏRBAYCANREALLIĞI.COM

Bizimlə əlaqə saxlayın