Özbəkistan “Minsk Qrupu” tələsi ərəfəsində
Özbəkistan “Minsk Qrupu” tələsi ərəfəsində
Özbəkistan “Minsk Qrupu” tələsi ərəfəsində Keçmiş SSSR-i məkaninda millətlər arasi münaqişləri nizamlamaq üçün, sonda “ dirnaq arasi “ yeni yeni “Minsk Qrupu “ ərsəyə gəlib . Elə həmən andan da , münaqişlər müharibəyə hazirliq mərhələsinə keçib Bəlli faktdir , ki “Mİnsk Qrupu “ xrestomatik bermud üçbucaqlari burulğani anlami ilə identifikasiyasi ; burulğana düşən millətlərin –dəfn qabaqi çabalamasi -əl qol atmalari talein tərs qanunlarindandir . Ukrayna –Donbas - Luqansk eyni Azərbaycan Ermənistan münaqişəl ərinin nizamlanmasi prossesi “Minsk Qrupu “ daxilində nizama salinmali idisə , nəticə müharibə ilə nöqtələndi , eyni Donbas Ukrayna.
Tarixin ironiyasi –bu gün ; növbəti münaqişəni Özbəkistan Karakalpakstan yaşayir deyəndə amansiz” gecə ekspresi “ “Mİnsk Qrupu “ qəbiristanliqina sürükləyir yazmaqda bəlkə də haqli olmalariq , lakin tarix təkrar olur yox , tarixin eyni suallarina , eyni , məntiqli cavablar verən , eyni tipli insanlarin təkrarlari , eyni səhfləri etməyə məcbur olur , yazmaqda haqliyiq . Uşaq oyuncaq istəyən kimi , eyni oyuncaqi seçir Düz yolda heç bir luzum olmadan , Özbəkistanin Konstitusiyayasina dəyişikliklər edərkən Mərkəzi Hakimiyyət özünə arxayinçiliq və ehtimalla ; xarici dəstəyin gücünə arxayinçiliqindan ; millətlər arasi tellərə yüklü qoşqular edərək , Stalin sayaği Qərarlar verib ; nəticədə əks təsirə Qarakalpakstanda usyan ilə qarşilanib , yatanlar da ayilib.
Nəticədə Prezident Mirziyöyev təcili Nukusa uçub -sözlərini geri götürb Mərkəzi Hakimiyyətin səhflərini etiraf edib; Qaraqalpaqıstanın statusunu dəyişdirmək üçün Konstitusiyaya dəyişiklik etməməyə söz verib Mirziyöyev deputatlari günahlandirib , ki “bəs mənə niyə demirdiz , ki xalq narazidir , axi deyirdiz ki karakalpaklar muxtariyyətlərini itirməyə razidirlar , məntiqlə yəni fəxr edirlər. Əlbəttə , ki dövləti idarə edən şəxsin belə danişmasi –SSSRİ-əmlakinin özəlləşdirilməsi vahidi “vauçer əməlliyatini” xatirladir , insanlarin hüquqlarini əllərindən alandan sonra –yeganə vauçer qəbiristanliq çek qalir –şəxsiyyəti –onu da tələb etmək –Mirziyöyevi utandirmayib əlbətt.
Nukusa gələn Mirziyoyev yerli parlamentin deputatları, yaşlı nəslin nümayəndələri ilə görüş keçirərək ölkə Konstitusiyasına təklif olunan əlavə və dəyişikliklərdən Qaraqalpaqıstanın suverenliyinin ləğvi ilə bağlı müddəanın çıxarılmasını təklif edib. “Konstitusiyaya əlavə və dəyişikliklərin müzakirəsi prosesinin hələ də davam etdiyini, həmçinin həvəskar məhləllər arasi şahmat qaydalari ilə -at gedişi ilə uduzlumuş at fil və piyadalari geri istəyib , oyuna yenidən başlamaq üçün , Qaraqalpaqıstan sakinlərinin fikirlərinin öyrənilməsi əsasında prezident; üzrxahlıq edərək atı xalqa qaytarmağı xahiş etdi ki, səhf təsadüfü olub.
Mirzəyöyevin çevik –xalqdan üzr istəməsi , fəlsəfəsini xatirlamasi , özbək hakimiyyət instinktlərinə yad , at gedişi idisə , bəs nə baş verdi , ki Hakimiyyət xilas edici yeni at gedişi etdi ? Axi ; Qarşindaki xalqi , maneə kimi qəbul etməmək , keçmiş SSSR-i məkaninda –adiləşdimiş TOP gedişi idarə üslübü ümümiləşmiş hal kimi idi Yaranmiş vəziyyət - tipik ingilis üslubunun Orta Asiyayay siyarət etməsini təxmin etmək olar , problem yaradan və onu həll edin bu səbəbdən lazimli VƏZİR olan ingilis dəst xəttinə oxşarliq varmi yoxmu? deyə bilmərik.
Mirzəyöyevin də vərdişkarliq hegemonluqdan bir anda əl çəkməsi də inandirici deyil - O da bəllidir , ki İngiltərə və Qərb hərənin boynuna kəndir atib - Kremllə yaxınlaşmaya imkan vermir . Özbəkistan ildə 100 ton qızıl hasil edir, əsas alıcı özbək əsilli oliqarx Alişer Usmanov vasitəsilə İngiltərədir Faktın özü danılmazdır; Özbəkistanın ingilis kuratorları; Mirziyoyevi dərhal intellektual traktorun qoşqusuna mindirib, öncədən batıraraq, muxtariyyətlə bağlı Konstitusiyaya cəsarətli düzəlişləri siyasi sarsinta ilə nəticələnməsi Rusiyanin tərəzisini ağirlaşdirdi.
Bu fakt , bir daha sübut edir ki, keçmiş SSRİ-nin müttəfiq respublikalarının Rusiyanın münasibətlərində yaxalari kimin əlindədir . Bütün bunlara baxmayaraq ; keçmiş SSSR-i məkaninda hər hansı bir ağlabatan - istər qanun, istər insan hüquqlarına düzəlişlər, istər Avropa Məhkəməsi, MDB ölkələrində çıxış yolu olan insinsuonal alətlər ABŞ və İngiltərənin Qərbin süni mayalanmasi ilə izahlidir - rus rusa , özbək öz özbəkinə , erməni erməniyə, azərbaycanlı azərbaycanlıya - azad nəfəs almaqa imkan yaratmadi və yaradmaqa da həvəsi olmur.
Nəfəs almaq üçün , keçmiş sovet insanlari və övladlar biri birinə belə imkan şans vermir və misal da yoxdur Bir dənə fundamental - boğulma əleyhinə qanun ləğv edilməyib əksinə yüzlərlə mükəmməli qanunvericilərdə yer alib . Bu belə deyil , əksini , o gün , ki kimsə sübut etsə və ya göstərsə, İnternetdə bir sətir yazmaqa ehtiyac olmayacaq Özbəkistan Daxili İşlər Nazirliyi hadisələr ərəfəsində Özbəkistan Daxili İşlər Nazirliyi məlumat yayıb ki, Nukusda “Bəzi Qaraqalpaqıstan vətəndaşları respublikada aparılan konstitusiya islahatlarının yanlış şərh edilməsi nəticəsində planlaşdırılmamış yürüşlər keçiriblər.
Nukus ətrafında, bundan sonra mərkəzi dehkan bazarının ərazisinə toplaşaraq qanunsuz nümayiş təşkil ediblər. Bazarın ərazisində ictimai asayişin pozulması hallarının qarşısının alınması və vətəndaşlar tərəfindən müxtəlif hüquqpozmaların törədilməsinin qarşısının alınması məqsədilə hüquq-mühafizə orqanlarının qüvvə və vasitələri cəlb olunub. Yoxlayaq ; redaksiya hadisələri izləyəcək analitik anonslar verəcək , bəlkə müdrük özbək xalqi yeni “Minsk Qrupunun burulğanina düşmədi çabalayib çixdi sağ əlləri bizim başimiza “ Bİz qurtulduq.
AZƏRBAYCANREALLIĞI.COM